Logisch leren
De laatste uren voor je toets zijn kostbaar en waarschijnlijk heb je niet de tijd om zeshonderd pagina uit dat super interessante lesboek te lezen. Voordat je uit pure paniek gaat proberen om alles in één ruk te lezen, is er ook een andere manier. Bedenk bij jezelf: waar zal mijn docent de meeste dingen over vragen op de toets? Waar zal de nadruk op worden gelegd? Weet je dat de geschiedenis toets over de Tweede Wereldoorlog gaat? Dan weet je in ieder geval dat je de hoofdstukken die over dat onderwerp gaan door moet spitten. Dit kan je dan vervolgens het beste doen door de tekst te scannen.
Eet brainfood
Snacken terwijl je hard aan het blokken bent kan zeker geen kwaad. Als je de juiste snacks kiest, kan het zelf je concentratievermogen verbeteren. En concentratie is precies hetgeen wat je nodig hebt als je last minute gaat blokken. Overweeg eens om een chocoladereep in te ruilen voor bessen of walnoten. Bessen bevatten antioxidanten, dat een positief effect heeft op de hersenen. Walnoten bevatten weer omega-3, zink en vitamines die je creativiteit een echte boost kunnen geven.
Neem powerbreaks
Non-stop leren klinkt als de juiste keuze wanneer je weinig tijd hebt, maar dat kan ook verkeerd uitpakken. Als je urenlang naar je lesboek staart zonder pauzes, neem je op een gegeven moment niets meer op. Het is daarom essentieel dat je powerbreaks neemt. Je kan bijvoorbeeld de 50/10 methode gebruiken. Hierbij leer je 50 minuten lang ijverig zonder enge vorm van afleiding. Daarna neem je een korte pauze van 10 minuten. Deze manier dwingt je als het ware om veel productiever te zijn in een korte tijd.
Slapen is altijd een optie
Een nacht doorhalen om te leren kan aanlokkelijk klinken: zo heb je immers extra uren om dat ellendige, dikke boek door te spitten. Maar om je toets goed te kunnen maken kan je alle energie goed gebruiken. Een blikje Red Bull drinken en een frikandelbroodje als ontbijt naar binnen werken helpt helaas niet om een voldoende te krijgen. Zorg er daarom voor je de tijd die je nog hebt om te leren efficient indeelt en geen afleiding om je heen hebt. Geef je mobiel aan je broer/zus of ouder, zet de tv uit en haal alles uit de tijd die je nog hebt. Ga daarna op tijd naar bed zodat je (hopelijk) minimaal 8 uur kan slapen.
Tijdens de toets
Je kan er niet meer omheen: je moet de toets nu toch écht gaan maken. Maar ook tijdens de toets kan je een aantal stappen ondernemen om ervoor te zorgen dat je de toets zo goed mogelijk maakt.
- Kijk je naar de toets en denk je ‘ik weet dit écht niet’? Als je het gevoel hebt dat de stress de overhand krijgt, neem dan even pauze. Zelf tijdens een toets kan je een kleine pauze nemen. Nadat je pauze hebt genomen kan je weer vol frisse moed verdergaan met de toets.
- Je bekijkt de toets en de eerste vraag is meteen al een moeilijke. Vervolgens is de tweede vraag ook niet bepaald appeltje-eitje. Dan valt er meer één ding te doen: de toets van achter naar voor maken. Niemand vertelt je in welke volgorde je de toets moet maken, dat is helemaal aan jou.
- Zakt de moed je in de schoenen bij het zien van de toets? Maak dan eerst de vragen waarop je het antwoord al weet. Dit geeft je zelfverzekerdheid een boost waardoor de drempel lager wordt om de moeilijkere vragen te maken.
1. Lach!
Niets is vervelender dan les krijgen van iemand die chagrijnig kijkt. Dat vinden de leerlingen op het platform ook. Zij gaven aan dat humor niet het allerbelangrijkste is, maar het de lessen wel interessanter en leuker maakt. Wanneer er ruimte is om even te kletsen of om een grapje te maken, zullen de leerlingen zich meer op hun gemak voelen. Dit hoeft niet te betekenen dat alle docenten nu hun grappige hoed op moeten doen: met een open houding en een glimlach kom je al een heel eind.
2. Tijd voor huiswerk in de les
Het antwoord “geen huiswerk krijgen” was te verwachten, maar dat is niet het enige wat leerlingen van hun docenten willen. Zo willen de leerlingen ook genoeg tijd krijgen in de les om hun huiswerk te maken. Dit omdat leerlingen anders in tijdnood dreigen te komen, aangezien ze nog huiswerk voor andere vakken moeten maken. Een ander veelvoorkomend antwoord was dat ze willen dat docenten realistische verwachtingen hebben wat betreft het huiswerk. Zo zegt een leerling uit 4 vwo het volgende:
“Soms heb ik voor 7 vakken een halfuur huiswerk. Dan zegt de docent in de les als mijn huiswerk slordig is: “Je had er maar een halfuurtje aan hoeven te besteden.” Ik snap dat het als docent frustrerend kan zijn als je leerlingen het huiswerk niet doen of slordig maken, maar soms is het voor ons echt onmogelijk om het allemaal netjes af te krijgen.“
3. Aandacht
Ieder mens heeft behoefte aan aandacht, zo ook de leerlingen uit jouw klas. De ene leerling zal er duidelijker om vragen dan de ander, maar iedereen zal het evenveel waarderen. Een simpel praatje maken, betrokken zijn bij het leven van de leerlingen en doorvragen kan ervoor zorgen dat de leerling zich gezien voelt en er daardoor een vertrouwensband wordt opgebouwd. Hierdoor zal de leerling uiteindelijk ook makkelijker naar jou toekomen met vragen. Een leerling uit 3 vwo zei hier het volgende over:
“Nou, realistisch gezien verwacht ik alleen maar slechte dingen, maar ik wil wel graag dat ze werk geven dat in de les af kan komen en dat ze een beetje rekening houden met het feit dat je ook een mens bent met gedachten en gevoelens (er zijn van die docenten die doen alsof iedereen onder 18 een 9-jarig klein kind is)“
4. Leuk lesgeven
Niemand vindt het leuk om te luisteren naar een lange, saaie uitleg over fotosynthese. Als de leerling niet gestimuleerd wordt om te leren, zal hij/zij de stof ook niet onthouden. Leerlingen vinden het tevens belangrijk dat er wel controle wordt gehouden in de klas. Hoewel het lijkt alsof scholieren alleen maar filmpjes willen kijken, frikandelbroodjes eten en willen klieren, zitten ze er wel met een gezamenlijk doel: een voldoende halen. Om ervoor te zorgen dat de leerlingen de stof wel onthouden is het belangrijk om variatie te creëren. Dit kan bijvoorbeeld door programma’s als Kahoot in te zetten, of door een spel te verzinnen.
1. CAR-model
Leerkrachten kunnen hun leerlingen motiveren, door aandacht te schenken aan de drie basisbehoeften: competentie, autonomie en relatie. Deze basisbehoeften zijn onder woorden gebracht door Luc Stevens in zijn CAR-model, vanuit de gedachte dat dit voorwaarden zijn om goed te kunnen leren. Als docenten tegemoetkomen aan deze basisbehoeften, zal dat het leerklimaat aanzienlijk verbeteren. Dit zijn de drie basisbehoeften uit het CAR-model:
- Competentie. Iedereen wil zich gewaardeerd voelen en gezien worden. Dat geldt dus ook bij leerlingen. Door leerlingen het gevoel te geven dat zij/hij in staat is om iets te doen, zal de leerling zich gemotiveerd voelen om aan de slag te gaan.
- Autonomie. Niemand houdt ervan als iemand ze iets opdraagt om te doen. Elk individu wil het zelf voor het zeggen hebben. Door bepaalde regels en afspraken met leerlingen te maken en eigen inbreng toegankelijk maken, voelt het alsof zij/hij zelf kan beslissen hoe de tijd wordt ingedeeld.
- Relatie. Om een positief leerklimaat te realiseren is een goede relatie tussen docent en leerling van groot belang. Het geven van vertrouwen aan de leerling, dat de docent er is om zij/hij te ondersteunen, helpt al een hoop om de relatie te verbeteren. Een goede relatie kan tevens worden bewerkstelligd door o.a. het tonen van wederzijds respect, betrokkenheid en het gevoel van vertrouwen geven.
Er valt veel winst te behalen door het CAR-model in te zetten om leerlingen aan het werk te zetten. Wil jij concreet weten hoe jij dit model kan inzetten? Het rapport van Hogeschool Rotterdam laat zien hoe je dit CAR-model effectief in kan zetten.
2. Blended learning
Blended learning betekent kort gezegd gemixt leren. Bij deze lesmethode worden verschillende manieren van leren samengevoegd tot één leervorm. Deze lesmethode kent vele definities, omdat iedere docent er zijn/haar eigen invulling aan geeft. Er zijn wel een paar meest voorkomende definities van deze lesvorm die wat duidelijkheid geven:
- Mix van leren zonder en met technologie. Hierbij kan gedacht worden aan een combinatie van klassikaal leren en e-learning. Een mix van face-to-face lesgeven en online leidt vaak tot betere resultaten dan wanneer er gekozen wordt door één lesvorm, dit vanwege de afwisseling.
- Een combinatie van asynchroon en synchroon e-learning. Bij asynchroon e-learning leert de student in zijn/haar eigen tijd en tempo. Bij synchroon e-learning leert de student tegelijk met andere leerlingen, maar wel vanuit verschillende locaties. Deze mix bevordert zelfstandig leren en biedt de student ook meer flexibiliteit.
- Mengelmoes van didactische strategieën, zoals het inzetten van technologie en diverse instructiemethodes. Docenten gebruiken bijvoorbeeld de ‘Flipping the Classroom‘-methode (hierbij wordt zelfstudie en college omgedraaid) of geven zij korte hoorcolleges. Kortom, er worden verschillende strategieën ingezet om de leerlingen te stimuleren en begeleiden.
3. Wissel af tussen formatief en summatief toetsen
Er zijn twee manieren van toetsen: summatieve en formatieve toetsen. Maar wat is het verschil tussen deze twee vormen? Dat leggen wij je uit door middel van een bekende metafoor.
- Formatief toetsen is als de chefkok de soep proeft. Deze toetsing is meer gericht op voortgang en ontwikkkeling; moet er nog wat worden toegevoegd aan de soep? Hierbij draait het om feedback die de leerling ontvangt van de docent na afloop van de toets, om zo verder te kunnen groeien. Voor de ene leerling kan feedback als ‘goed gedaan!’ wanneer de student een 8 haalt, voor de nodige motivatie boost zorgen om zich de volgende keer ook weer voor de volle 100% in te zetten.
- Summatief toetsen is als de gasten de soep proeven. Deze toetsing is meer gericht op een oordeel; is de soep van goede kwaliteit? Krijgt het een voldoende of onvoldoende? Bij summatief toetsen draait het vooral om slagen of zakken. Deze vorm van toetsing is prestatiegericht en is in de meeste gevallen gebonden aan een norm. Het gaat er puur en alleen om dat de leerling leert voor de toets, maar niet leert om het leren zelf. Een echte recht-door-zee toetsing. Voor leerlingen die direct willen weten of ze bijvoorbeeld het vak biologie in één keer hebben gehaald, is summatief toetsen perfect.
Een mix van summatief en formatief toetsen zou ook goed kunnen werken. Het ligt er maar net aan of het bij jouw werkwijze past. Dus misschien helpt het voor jou als docent wel om richting een summatieve toets tussentijds formatief te toetsen. Probeer het eens uit!
Aan de slag!
Dit zijn drie verschillende lesmethodes waarmee jij als docent jouw leerlingen kan aansporen en motiveren om aan het werk te gaan. Een mix van deze methodes kan de sleutel tot succes zijn naar een klas vol gemotiveerde leerlingen!
Deutsch 
Nederlands 
English (UK) 
Español 
Português do Brasil 
Français 
Polski 
Italiano