8 uitdagingen met Formatief Evalueren

Wilfred

Jullie hebben als school de switch gemaakt – jullie zijn het erover eens, Formatief Evalueren it is! Er zijn verschillende workshops geweest, de vaksectie zit op 1 lijn en iedereen heeft het concept en de werkwijze omarmd. En toch zijn er nog zeker 8 uitdagingen Formatief Evalueren waardoor deze mooie theorie niet vanzelf een succes wordt.

Waarom formatief evalueren?

Jullie willen dat leerlingen de stof niet alleen kennen tijdens een toets – het moet echt beklijven. Een periodieke toets eruit gooien is niet voldoende. Je wil tussentijds op de hoogte blijven van de voortgang van de leerling zodat je gericht op de achterblijvende kennis kan acteren. Het gaat dus niet zozeer om de toets, het gaat erom dat je de leerling zo goed mogelijk kan faciliteren in het eigen leerproces.

Formatief evalueren is een doelgericht, voortdurend en cyclisch proces. Het zet de docent in zijn kracht en zou ruimte moeten geven om weer echt met onderwijs bezig te zijn (een reden waarom zoveel docenten afhaken).

Formatief evalueren in de praktijk soms een uitdaging

Maar dan sta je voor de klas. Er is geen leerling die netjes door de hoepel gaat. Voorlopers, achterblijvers en iedereen moet iets anders. Hoe organiseer je formatief evalueren in de praktijk? Wanneer evalueer je dan en hoe? En als je al weet waar iemand staat – wie heeft er dan praktisch aanvullend ondersteunend materiaal? Het lijkt daarnaast nog een ijzeren discipline en goed klassenmanagement te vragen – waar haal je de tijd vandaan? Er zijn 2 belangrijke vragen die je moet beantwoorden:

Vraag 1: Hoe krijg je een beeld bij het niveau van de individuele leerling?

“Robuust onderzoek uit effectiviteitsstudies, de cognitieve psychologie en de geheugenpsychologie biedt veel didactische houvast (Dirkx et al., 2018; Surma et al., 2019). “Formatief evalueren kan niet zonder de inzet van effectieve didactiek.” (Sluijsmans, 2020) 

De volgende didactische principes (Sluijsmans 2020) zijn belangrijk om Formatief Evalueren effectief te laten zijn voor leren. 

  • Activeren van voorkennis. 
  • Succescriteria opstellen en bespreken met leerlingen. 
  • Uitgewerkte voorbeelden. 
  • Het stellen van vragen. 
  • Het geven van doelgerichte feedback. 
  • Alle-leerlingen-geven-antwoord-aanpakken. 

Vraag 2: Waar haal ik alle middelen vandaan?


Het goed implementeren van Formatief Evalueren vraagt om een grote set aan extra leer -en toetsmiddelen. Juist frequent ‘toetsen’, zogenaamde entry en exit tickets, zorgen voor een helder beeld van de kennis van de leerling. Dat geeft dan de handvatten om extra ondersteuning te bieden.

Welke ondersteuning is er dan nodig en waar haal je dit? 

  1. Grote groep is achter – je herhaalt de stof klassikaal
  2. Kleine groep of individu is achter –  je legt voor een deel van de groep alles nog eens uit én je zet de andere groep aan het werk.
  3. Je geeft ze extra oefenmateriaal mee dat je (online hebt gevonden of zelf hebt gemaakt) in de les laat maken.

Uitleggen in de klas is het vak van de docent. Buiten de klas kan de leerling niet terecht. Het zelf maken van oefenmateriaal kost veel tijd en het is nog altijd moeilijk te zien of de leerling het begrepen heeft. De juiste interventies met het juiste materiaal zijn een randvoorwaarde voor succes.

8 Uitdagingen uit de praktijk van Formatief Evalueren

Okay, dat snap ik maar…

  1. Waar haal ik die voorkennis vandaan – dat staat nou net niet in de methode.
  2. Hoe zorg ik ervoor dat ik weet hoe iedereen op hetzelfde niveau voorkennis zit?
  3. Hoe zorg ik ervoor dat de mindere goden eenvoudig op voorkennis een been bijtrekken?
  4. Hoe kan ik op een leuke, interactieve manier de discussie aangaan over de doelen?
  5. Ik wil graag entry en exit tickets uitvragen  (met hand opsteken wasbordjes en andere methoden). Hoe weet ik nou exact waar iedereen individueel zit en vooral wie wat nog niet begrepen heeft?
  6. En zelfs áls ik dat al weet, waar haal ik de content vandaan om leerlingen gericht verder te ondersteunen?
  7. Als dit niet op de plank ligt, kunnen we dan als sectie wat maken, zodat we het werk kunnen verdelen?
  8. Hoe organiseer ik mijn lessen nu? Ik moet weer opnieuw beginnen!!!

Conclusie

Uit deze veelgehoorde feedback is op te maken dat de overstap nog niet zo eenvoudig is. Het is zaak dat de school bij het adopteren van formatief evalueren dit soort praktische vragen adresseert. Dit niet tijdig en goed organiseren zorgt ervoor dat het succes van Formatief Evalueren direct in het water valt. Het effect is dat: 

  • De leerling niet beter leert, 
  • De docent gefrustreerd raakt en afhaakt of erger opbrandt,
  • De schoolleider ziet een onderwijsvernieuwend project sneuvelen, met als gevolg weerstand bij nieuwe projecten gericht op een betere kwaliteit.

Zo ga je in plaats van stappen vooruit, juist stappen achteruit.

StudyGo heeft op deze 8 uitdagingen met Formatief Evalueren 8 praktische oplossingen. Deze oplossingen verbeteren de leerresultaten, brengen rust bij de docenten en het maakt die zo nodige  onderwijsvernieuwing mogelijk.

Meer weten

Neem dan vrijblijvend contact op met
Sophie Haasnoot (adviseur Scholen van StudyGo)
email: [email protected]


Blogs van StudyGo

Waarom bijles nemen?

Nathalie

Kan iedereen bijles geven?

Nathalie

Wat is een tutor bij StudyGo?

Nathalie
Bekijk alle blogs
Docenten

Wil je eerst zelf even rondkijken op StudyGo? Meld je dan hier gratis aan.

Gratis registreren