Wat is de persoonsvorm en hoe herken je deze in een zin?

Virginie

De persoonsvorm is een van de belangrijkste onderdelen van een zin. Het is altijd een werkwoord: iets wat je kunt doen of wat gebeurt, zoals lopen, voetballen, kopen of kijken. De persoonsvorm geeft je veel informatie over de zin: je kunt eraan zien in welke tijd de zin staat (tegenwoordige, verleden of toekomende tijd) en of het onderwerp enkelvoud of meervoud is. Dit is handig bij zinsontleden, werkwoordspelling en het maken van grammaticaoefeningen. Oefen daarom ook regelmatig met je woordenschat.

Als je de persoonsvorm goed kunt herkennen, wordt het ontleden van zinnen een stuk makkelijker. Je kunt dan stap voor stap ook de andere zinsdelen vinden, zoals het onderwerp, het lijdend voorwerp en het gezegde. Daarom is het belangrijk om regelmatig te oefenen: hoe vaker je de persoonsvorm herkent, hoe sneller en zekerder je wordt tijdens toetsen en examens. Dan kun je daarna ook de andere zinsdelen, zoals het onderwerp en lijdend voorwerp, benoemen.

Wat is de persoonsvorm?

De persoonsvorm is altijd een werkwoord in een zin. Dit werkwoord laat zien wat er gebeurt of wat iemand doet. Voorbeelden van werkwoorden zijn: lopen, voetballen, kopen, kijken.
De persoonsvorm is belangrijk omdat het je veel vertelt over de zin:

  • In welke tijd de zin staat (tegenwoordige, verleden of toekomende tijd).
  • Of de zin enkelvoud of meervoud is.
  • Hoe je de andere zinsdelen kunt vinden, zoals het onderwerp of lijdend voorwerp.

Wil je een zin goed ontleden? Dan begin je altijd met het vinden van de persoonsvorm.

Waarom is het belangrijk om de persoonsvorm te herkennen?

  • Het helpt je om grammatica en spelling beter te begrijpen.
  • Je ziet direct of je -t of -en moet gebruiken (loopt/loop, rent/rennen).
  • Het maakt zinsontleden en werkwoordspelling makkelijker.
  • Op toetsen Nederlands komt het vaak terug: zinsontleding, werkwoordspelling en grammatica beginnen allemaal bij de persoonsvorm.

Voorbeelden van een zin vragend maken

vragende zin persoonsvorm
Ik loop in het park.
Ik loop in het park. Loop ik in het park? loop
Sam rent achter de bal aan.
Sam rent achter de bal aan. Rent Sam achter de bal aan? ren

Hoe herken je de persoonsvorm?

Er zijn drie manieren om de persoonsvorm te vinden. Gebruik ze apart of combineer ze:
1. Maak een ja/nee-vraag van de zin
Als je de zin vragend maakt, komt de persoonsvorm vooraan te staan.
Voorbeeld:
Ik loop in het park. → Loop ik in het park? → loop is de persoonsvorm.
Sam rent achter de bal aan. → Rent Sam achter de bal aan? → rent is de persoonsvorm.

Voorbeelden van een zin in een andere tijd zetten

Verander de zin naar verleden of toekomende tijd. Het werkwoord dat meeverandert, is de persoonsvorm.

verleden tijd persoonsvorm
Ik loop in het park.
Ik loop in het park. Ik liep in het park. loop
Sam rent achter de bal aan.
Sam rent achter de bal aan. Sam rende achter de bal aan. ren

Voorbeelden van een zin in enkelvoud/meervoud zetten

Zet het onderwerp om van enkelvoud naar meervoud (of andersom). Het werkwoord dat meeverandert, is de persoonsvorm.

enkelvoud/meervoud persoonsvorm
Ik loop in het park.
Ik loop in het park. Wij lopen in het park. loop
Sam rent achter de bal aan.
Sam rent achter de bal aan. Sam en Max rennen achter de bal aan ren

Enkelvoud en meervoud: wat moet je weten?

De persoonsvorm en het onderwerp van een zin zijn nauw met elkaar verbonden. Is het onderwerp van de zin enkelvoud? Dan moet de persoonsvorm ook enkelvoud zijn. Hetzelfde geldt bij een meervoudig onderwerp: is het onderwerp meervoud, dan moet de persoonsvorm dit ook zijn.

  • De moeder wandelt met een kinderwagen. -> het onderwerp (de moeder) en de persoonsvorm (wandelt) zijn allebei enkelvoud
  • De moeders wandelen met een kinderwagen. -> het onderwerp (de moeders) en persoonsvorm (wandelen) zijn allebei meervoud

In welke tijd staat een zin?

Aan de persoonsvorm zie je of een zin in de tegenwoordige, verleden of toekomende tijd staat:

  • Ik zet mijn wekker elke dag. -> tegenwoordige tijd
  • Haar vader speelde vroeger in een band. -> verleden tijd
  • Na de middelbare school zullen veel kinderen gaan studeren. -> toekomende tijd

Veelgemaakte fouten bij het vinden van de persoonsvorm

Hulpwerkwoorden verwarren met de persoonsvorm
Voorbeeld: Ik heb mijn huiswerk gemaakt. → De persoonsvorm is heb, niet gemaakt.

Denken dat er maar één werkwoord in een zin staat
Er kunnen meerdere werkwoorden in een zin staan, maar slechts één is de persoonsvorm.

Niet het hele onderwerp meenemen
Als je het onderwerp verkeerd ziet, herken je soms de verkeerde persoonsvorm.

Oefenen met de persoonsvorm

Wil je zeker weten dat je het snapt? Oefen dan met zinnen die op jouw niveau en leerjaar aansluiten. Op StudyGo kun je:

  • Oefentoetsen maken over zinsontleden.
  • Uitlegvideo’s bekijken van docenten.
  • Extra oefenen met werkwoordspelling en grammatica.

Zo herken je de persoonsvorm altijd goed op toetsen en examens.

grammatica lijdend voorwerp persoonsvorm
Main shop CTA

Learning vocabulary and definitions on StudyGo is free for everyone. If you want to try out the other packages, there is always a 7 day free trial. 

Register for free